19 Μαΐου 2011

Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ: Τώρα και μετά

 Η σελίδα «Πολιτική Επιστήμη-Διεθνείς Σχέσεις» δημιουργήθηκε στο blog μου με αφορμή την άγνοια μεγάλου μέρους του κόσμου γι' αυτό που ονομάζουμε πολιτική επιστήμη και διεθνείς σχέσεις και το οποίο τυγχάνει να έχω καλώς ή κακώς σπουδάσει. Κάποιοι φαντάζονται ότι η πολιτική επιστήμη είναι το σκαλοπάτι για τη μεταπήδηση στη πολιτική που ακούμε στις ειδήσεις και ότι οι φοιτητές που το σπουδάζουν είναι κατοπινοί βουλευτές. Είναι συνήθως οι ίδιοι που μπερδεύουν τις διεθνείς σχέσεις με τις δημόσιες. Άλλοι αναρωτιούνται τί μπορεί να μαθαίνει στην πολιτική και γιατί πρέπει να είναι και σχολή για να σπουδάσει κανείς, ενώ κάποιοι άλλοι προεξοφλούν ότι σαν πολιτικός επιστήμονας είσαι κομματικοποιημένος και άρα προκατειλλημένος και άρα θετικά διακείμμενος απέναντι σε πολιτικούς και άκριτα υποστηρικτής της πολιτικής τους. Συνήθως αυτοί είναι από την αρχή και οι πιο επιθετικοί συνομιλητές...
    Το περίεργο και συνάμα εντυπωσιακό είναι οτί αυτές οι απόψεις δεν απέχουν πολύ από την ελληνική πραγματικότητα: οι περισσότεροι "έγκριτοι" πολιτικοί επιστήμονες κάνουν ακριβώς ότι φαντάζεται ο κόσμος: βλέπουν το πανεπιστήμιο ως προαύλιο χώρο για το άλμα στην πολιτική σκηνή, ταυτίζονται με κάποιο κόμμα και δεν διστάζουν να το φανερώσουν άμεσα ή έμμεσα, κομψά ή άκομψα κατά τη διάρκεια των παραδόσεών τους στα αμφιθέατρα και έχουν μετατρέψει τις γνώσεις του περί διεθνών σχέσεων σε δημόσιες. Λογικά έχουν μπει στο πανεπιστήμιο μέσω κάποιου γνωστού πολιτικού και κάθε άλλο παρά προσφορά στην επιστήμη τους κάνουν, αφού ελάχιστοι απ' αυτούς έχουν κάνει έστω και μία δημοσίευση αφ' ότου έγιναν λέκτορες...
    Η νοσηρή κατάσταση που διάγει σήμερα η πολιτική επιστήμη στη χώρα μας οφείλεται στο φαύλο κύκλο: κακό εκπαιδευτικό σύστημα-κομματικοποιημένα πανεπιστήμια-στείροι καθηγητές-χαβαλεδιάριδες φοιτητές-κακό εκπαιδευτικό σύστημα. Σχολές που ανοίγουν η μία μετά την άλλη χωρίς λόγο ύπαρξης, χάρισμα της ιδιότητας του φοιτητή σε οποιονδήποτε, καθηγητές–μη ερευνητές, μπαστακωμένοι γερά σε μία θέση και χωρίς κίνητρο για τη μετάδοση της γνώσης και της καλλιέργειας νέων φοιτητών και κατά συνέπεια πρόγραμμα σπουδών με τεράστιες ελλείψεις και μέτρια επιμόρφωση και ένα πτυχίο χωρίς ουσιώδες αντίκρυσμα από μία σχολή φάντασμα με ελάχιστες προοπτικές εργασίας. Και έτσι επιτείνεται η αδιαφορία στο φοιτητή που πολλοί απ' αυτούς ξέρουν ότι ούτως ή άλλως αν δεν έχει σπουδάσει 4-5 σχολές, δεν έχει και νόημα να πολυζοριστεί αφού η μαμά και ο μπαμπάς με τις γνωριμίες τους κάτι θα του βρουν...
   Μία νέα γενιά πολιτικών επιστημόνων –μέσα στους οποίους ευελπιστώ να μπω και εγώ- κάνει την εμφάνισή της όμως σταδιακά. Πρόκειται για πρώην φοιτητές που κατάλαβαν εγκαίρως ότι εδώ που ζούμε η πολιτική επιστήμη έχει καταντήσει κομματικό αλισβερίσι και αποφάσισαν να τη ζήσουν στο εξωτερικό είτε φοιτώντας είτε δουλεύοντάς σε σχετικούς τομείς...Κάποιοι που γύρισαν έχουν μάθει τι θα πει έρευνα και προσφορά στην επιστήμη. Κατάλαβαν ότι ο πολιτικός επιστήμονας μελετά, καταγράφει και προτείνει λύσεις για τα πολιτικά φαινόμενα που αποτελούν τον πυρήνα της κοινωνικής οργάνωσης και δεν είναι απλά η «ελίτ του πανεπιστημίου» (όπως αρέσκονταν να μας λένε καθηγητές μας όταν ήμασταν πρωτοετείς). Ούτε γίνεσαι όταν απλά με την ιδιότητα μέλους της ΠΑΣΠ ή της ΔΑΠ παίρνεις το 9άρια χωρίς να διαβάζεις επειδή ξέρει ο καθηγητής ότι θα τον στηρίξεις όταν χρειαστεί. Κατάλαβαν ότι δεν σε καθιστά πολιτικό επιστήμονα που μπορείς να αξιοποιήσεις το πτυχίο σου όταν το πάρεις, διδασκόμενος άκυρη στατιστική, μαθηματικά λυκείου ή διαβάζοντας «μανιφέστα» - εγχειρίδια που σου έδινε ο πρώην κομμουνιστής καθηγητής σου με την ανεξαρτησία τρόπου και περιεχομένου διδασκαλίας, αλλά και συγγραμματικής επιλογής που έχει. Και αν μιλήσεις μαζί τους καταλαβαίνεις ότι κάτι ενδιαφέρον έχουν να σου πουν που δεν έχει να κάνει με τα κόμματα και τους πολιτικούς των δελτίων ειδήσεων αλλά με κόμματα και πολιτικούς-που αποτελούν αναλώσιμες μονάδες μέτρησης των κοινωνικών δράσεων και εξελίξεων. Και που αν μιλήσεις μαζί τους καταλαβαίνεις γιατί αξίζει να σπουδάζεται κάτι τέτοιο, όταν σπουδάζεται σωστά.
Αντίθετα όσοι δεν μπόρεσαν να φύγουν, αιχμαλωτίστηκαν στις συμπληγάδες ατελών επιλογών: ένα διπλωματικό σώμα που υπαρχει για να διορίζονται συγγενείς πολιτικών, μία σειρά από υπολειτουργικά think tanks που δεν χρηματοδοτούνται ή υπάρχουν χωρίς να προσφέρουν τίποτα κατασπαταλώντας το δημόσιο χρήμα και προσλαμβάνοντας δωρεάν «ερευνητές» και ένα εκπαιδευτικό σύστημα που εκτός από την οικονομία –το trendy μαζί με τους Υπολογιστές, γνωστικό πεδίο της εποχής μας-  κάνει ότι μπορεί για να μην διδάσκεται καμία άλλη κοινωνική επιστήμη στα νέα παιδιά. Μοιραία, οι παραμένοντας στην Ελλάδα απόφοιτοι μεταπτυχιακοί ή μη πολιτικών επιστημών στράφηκαν προς άλλες τελείως διαφορετικές δουλειές, με τους περισσότερους να τους κερδίζουν τελικά πόστα σχετικά με οικονομία, τράπεζες, εργασίες στον ιδιωτικό τομέα σχετικές με τις ψευτοανάγκες των καιρών και τον ευρύτερο δημόσιο τομέα.
Η γέννηση, υπάρξη και λειτουργία των σχολών πολιτικών επιστημών στην Ελλάδα, φανερώνει ότι η κοινωνική έρευνα στη χώρα μας έχει βάλει ταφόπλακα. Πίστη μόνο μπορεί να δωθεί μόνο σε όσα από τα παιδιά του εξωτερικού (και ίσως όσοι λίγοι από την Ελλάδα τα καταφέραν), για κάποιο λόγο γυρίσουν εδώ, μείνουν αδιάφθοροι από τις κομματικές σειρήνες και ταυτόχρονα αποκτήσουν ερείσματα στο χώρο του πανεπιστημίου τους...Μόνο αυτοί με οράματα για τη δημιουργία, την έρευνα και τη γνώση και με όρεξη για δουλειά μπορούν –αν τους αφήσουν- να προσφέρουν ό,τι μπορούν σε όσα παιδιά τύχει να βρεθούν στα χέρια τους, δίνοντας μία πορεία στην επιστήμη μας. Αυτοί είναι "μία, κάποια λύση"...  

Δεν υπάρχουν σχόλια: