ΠΑΡΑΔΟΣΕΙΣ ΜΙΑΣ ΑΛΛΗΣ ΕΠΟΧΗΣ...

Ως φίλος της Τέχνης ευρύτερα, αλλά και λόγω της ημέρας, αποφάσισα να σας θυμήσω / γνωστοποιήσω την ύπαρξη αυτού του ηθογραφικού πίνακα του Νικηφόρου Λύτρα με τίτλο "Τα Κάλαντα", μιας που το θέλει και η μέρα. Ο Λύτρας άνηκε στη φουρνιά των Ελλήνων ζωγράφων της Σχολής του Μονάχου, ίσως την ποιοτικότερη γενιά Ελλήνων ζωγράφων. Το έργο φιλοτεχνήθηκε το 1872, εποχή κατά την οποία στη Βαυαρία αναβίωνε μία νέα αρχαιοελληνική άνθηση (μετά τα χρόνια της Αναγέννησης). Λίγα χρόνια πριν στην Αθήνα φιλοτεχνήθηκαν μερικά από τα πιο υπέροχα νεοκλασικά της μνημεία υπό την επίβλεψη Βαυαρών αρχιτεκτόνων. Ήταν το καλλιτεχνικό κύμα που ήρθε με την έλευση του Βαυαρού μονάρχη Όθωνα....Αυτά σχετικά με τη σχέση Ελλάδας-Βαυαρίας τα χρόνια εκείνα. Ο πίνακας τώρα μας παρουσιάζει το έθιμο των Καλάντων το οποίο όλοι μας ζήσαμε ως παιδάκια. Προσέξτε όμως πόσο όμορφα παρουσιάζει μία σκηνή από της εποχής...τις παραδοσιακές φορεσιές, τα παραδοσιακά όργανα, την αυλή ενός σπιτιού και κύριως τις εκφράσεις των παιδιών που χαίρονται και ζούνε τη διαδικασία, που "λένε" τα Κάλαντα σαν να δίνουν συναυλία, χαράματα....Και μοιραία έρχεται η σύγκριση με το σημερινό έθιμο, το οποίο κυριολεκτικά τείνει να εκλείψει. Όλο και λιγότερα παιδάκια και ειδικά ελληνόπουλα βγαίνουν πλέον στους δρόμους να "πούνε" τα κάλαντα. Άλλα παιδιά δεν ξέρουν πια το έθιμο, άλλα το σνομπάρουν, άλλα ντρέπονται, άλλα φοβούνται. Στις μέρες τα παιδάκια δέχονται ακόμα και επίθεση για να τους κλέψουν τα λίγα νομίσματα που μάζεψαν, το πρώτο "μισθό" της ζωής τους μέσα από την κατάθεση της εργασίας τους. Ακόμα και αυτά που βγαίνουν, φτωχόπαιδα τις περισσότερες φορές δεν "ζούνε" το έθιμο, μπαίνουν στη διαδικασία όχι για να το χαρούνε αλλά κυριολεκτικά για να συνεισφέρουν κάποια ευρώ στον οικογενειακό κορμπανά, τα λένε στα γρήγορα, βαρετά και φεύγουν γρήγορα. Όλο και λιγότερα σπιτικά ανοίγουν την πόρτα τους σ' αυτά. Άλλοι δεν γουστάρουν να βλέπουν αλλοδαπά παιδάκια, άλλοι δεν σκέφτονται και το 50λεπτο που θα δώσουν, λες και σώζοντας 5 ευρώ θα γίνουν πιο πλούσιοι....Έτσι πεθαίνει ένα έθιμο και άλλο ένα στοιχείο της ελληνικής παράδοσης, των ελληνικών χριστουγέννων σιγά σιγά...Τέτοια μέρα αναζητώντας να μπω στο κλίμα της γιορτής, μένει μόνο η ανάμνηση των δικών μου "εισβολών" σε σπίτια, με την παρέα της φλογέρας, του τριγώνου, των παιδικών φωνών, η αδημονία της παραλαβής, τις παχυλές προσφορές των οικογενειακών φίλων και τις στιγμές του μοιράσματος των δραχμών στο κατώφλι της οικοδομής...Η χαρά της παιδικής αθωότητας...
(Σημ. το άρθρο γράφηκε στις 24/12/2013 και αναρτήθηκε στο blog στις 11/2/2014)